Każdego roku na całym świecie szczepienia ratują 2-3 mln istnień ludzkich. Dowody naukowe są jasne, szczepienia są niezbędnym narzędziem zdrowia, a zaszczepienie się̨ jest obowiązkiem nas wszystkim i naszą odpowiedzialnością̨. Ruszyła europejska kampania społeczna, której celem jest promowanie szczepień w cyklu całego życia. Projekt realizowany jest w ramach Active Citizenship Network, do której między innymi należy Instytut Praw Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej.
Równy dostęp do efektywnych programów szczepień powinien zapewnić wszystkim obywatelom możliwość długiego i zdrowszego życia bez względu na płeć, wiek i grupy społeczne. Reakcja na zmiany w strukturze demograficznej populacji UE wymaga zmiany krajowych programów szczepień tak, by realizowały politykę szczepień przez całe życie.
Większość programów i kampanii skupia się na promowaniu szczepień wśród dzieci, coraz częściej jednak eksperci podkreślają rolę jaką szczepienia mogą także odegrać wśród osób dorosłych, a szczególnie tych po 60 roku życia. Żyjemy coraz dłużej, coraz więcej osób choruje na choroby cywilizacyjne, które osłabiają odporność na zakażenia wirusowe, coraz częściej wykonujemy także pracę, która może bardziej narażać nas na kontakt z groźnymi wirusami czy bakteriami (np. podróże, kontakt z duża ilością osób).
To podejście jest szczególnie ważne w przypadku krajów europejskich, w którym rośnie odsetek osób starszych, a utrzymanie zdrowia tej grupy osób w zdrowiu i aktywności staje się bardzo ważnym priorytetem rządów. Z wiekiem rośnie ryzyko chorób, którym można zapobiegać za pomocą szczepionek, takich jak: choroby pneumokokowe, półpasiec i grypa. Szczepienia przez cały okres życia umożliwiają dorosłym starzenie się ze zmniejszonym ryzykiem chorób, którym można zapobiec za pomocą odpowiedniej szczepionki.
Obecnie jednak nadal większość programów szczepień koncentruje się na sztywno określonych etapach życia takich, jak dzieciństwo, podczas gdy dowody naukowe coraz częściej przemawiają za strategią szczepień w cyklu całego życia, czyli takie podejście w którym szczepienia są wykonywane na wszystkich etapach życia. Taka strategia uznaje rolę szczepień jako strategii zapobiegania chorobom i maksymalizacji zdrowia przez całe życie, niezależnie od wieku danej osoby.
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca podejście oparte na cyklu życia jako modelu świadczenia opieki zdrowotnej, który przyniósłby korzyści zarówno jednostkom, jak i systemom opieki zdrowotnej. Takie podejście wymaga, aby kalendarze szczepień i dostęp do szczepień odpowiadały etapowi życia danej osoby, jej stylowi życia oraz szczególnym zagrożeniom związanym z chorobami zakaźnymi, z którymi może się zetknąć.
W tej chwili odchodzi się od tradycyjnych strategii, w których szczepionki są opracowywane i podawane w odpowiedzi na bezpośrednie zagrożenie dla poszczególnych grup wiekowych. Zamiast tego inwestycje w strategie szczepień powinny opierać się na ich potencjale wzmocnienia możliwości utrzymania dobrego zdrowia w ciągu życia każdej osoby oraz ich wpływie na zapobieganie innym patogenom i chorobom współistniejącym w miarę upływu czasu.
Szczepienie jest jednym z najważniejszych osiągnięć medycyny, a także prawem oraz wyjątkowym instrumentem zdrowia publicznego, który należy dobrze wykorzystywać w interesie zarówno jednostek jak i całych społeczności.
Najnowsze badanie mówią, że efektywność wdrażania strategii szczepień w cyklu całego życia zależy głównie od takich elementów, jak kompleksowy program szczepień, który wspiera dostępność szczepionek, świadomość potrzeby szczepień wśród opinii publicznej, zaangażowani pracownicy ochrony zdrowia, solidne dane wspierające strategie i programy.
Kalendarz szczepień powinien być wyczerpujący i obejmować wszystkie osoby narażone na zachorowanie lub dalszą transmisję chorób zakaźnych, uwzględniać kompleksowe wytyczne, które uwzględniają szczepienia w różnych populacjach narażonych na zakażenie.Krajowa polityka zdrowotna w kontekście starzenia się w niektórych krajach uznaje szczepienia za ważną strategię służącą osiągnięciu jej celów.
***
Kampania edukacyjna #VaccinAtion ma na celu zwiększenie świadomości na temat znaczenia szczepień i jest przez Active Citizenship Network we współpracy z partnerami w krajach Uni Europejskiej takich jak Hiszpania, Polska, Węgry, Irlandia i Włochy. W Polsce Instytut Praw Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej jest organizatorem tej kampanii.
