Kampania "Nie igraj z kleszczem. Wygraj z kleszczowym zapaleniem mózgu

KZM (NIE)PRAWDZIWE HISTORIE

15 czerwca 2022

Kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) może dotyczyć każdego z nas. Już co 6. kleszcz może być zakażony KZM, a choroba może w konsekwencji być groźna dla naszego mózgu [1]’[2]. Okazuje się, że ta niebezpieczna choroba odkleszczowa może być także literacką inspiracją. Właśnie powstały dwa fikcyjne opowiadania, których inspiracją były historie kliniczne pacjentów zakażonych wirusem KZM. Ich autorami są pisarze – Marta Guzowska oraz Leszek Talko.

Opowiadania powstały w ramach kolejnej edycji kampanii edukacyjnej “Nie igraj z kleszczem. Wygraj z kleszczowym zapaleniem mózgu”. Przedstawiają fikcyjne historie, w których istotną rolę odgrywają kleszcze i przenoszony przez nie wirus KZM. Historie w niecodzienny sposób przedstawiają zagrożenie dla zdrowia jakim jest wirus kleszczowego zapalenia mózgu oraz scenariusze możliwych powikłań. Celem publikacji jest podziałanie na wyobraźnie Polaków, edukacja na temat możliwych groźnych, neurologicznych powikłań, a także zwrócenie uwagi na możliwość podjęcia profilaktyki w postaci szczepień ochronnych.

W opowiadaniu autorstwa Marty Guzowskiej “Nierozsądny” poznamy kobietę, która podstępnie doprowadza do ukłucia przez kleszcza swojego kochanka co wiąże się z poważnymi konsekwencjami.

Przyplątało się porażenie splotu barkowego, obustronne. Nie mógł unosić rąk, nawet utrzymać głowy prosto. Bywały takie dni, kiedy nie mógł oddychać bez przenośnego respiratora. W gardle miał dziurę po tracheotomii. Schudł, stracił te swoje wspaniałe mięśnie. Seksowne kurze łapki zniknęły w fałdach obwisłej, szarej skóry. Zostały tylko oczy, ale teraz już nie takie piękne. Czasami nie miał nawet siły unieść powiek.

Marta Guzowska “Nierozsądny"

Za to felietonista i publicysta Leszek Talko w opowiadaniu “Ten szósty” przedstawia perspektywę nieoczekiwanego sprawcy.

Znam miejsca, które wam się podobają. Mówicie na nie „łono przyrody”. Niech będzie i tak. Lubicie tam spacerować, czasem siadać, nawet się kłaść. A ja po prostu cierpliwie czekam. Bo wiecie: cierpliwość w moim fachu to absolutna podstawa. A poza tym zabójcy muszą znać swoje ograniczenia. Nie dałbym rady was dogonić, muszę więc poczekać, aż sami do mnie przyjdziecie.

Leszek Talko “Ten szósty”

Fikcyjne historie opisane przez autorów mają poprzez swoją niebanalną formę zwrócić uwagę osób z grup ryzyka na niebezpieczeństwo związane z zakażeniem wirusem kleszczowego zapalenia mózgu. Mało kto bowiem zdaje sobie sprawę z tego, że KZM jest najczęściej raportowaną przyczyną wirusowych neuroinfekcji w Polsce[3], a przebieg choroby może wyglądać bardzo różnie. U części osób zakażenie może skończyć się niegroźnymi objawami podobnymi do grypy, u innych spowodować stałe zmiany w ośrodkowym układzie nerwowym[4]. Najpoważniejsze powikłania KZM obejmują porażenia i niedowłady, a wirus może prowadzić nawet do śmierci[5].

Wirus kleszczowego zapalenia mózgu ma bardzo duży potencjał wywołania chorób neurologicznych. W większości przypadków nasz układ immunologiczny radzi sobie z tym zakażeniem wirusowym, jednak w części z nich mamy tzw. przebieg grypopodobny. Możemy nawet nie zorientować się, że przyczyną naszego złego samopoczucia czy tzw. letniej grypy może być pokłucie przez kleszcza i wirus KZM –

przestrzega dr hab. n. med. Joanna Zajkowska, specjalistka chorób zakaźnych z Kliniki Chorób Zakaźnych i Neuroinfekcji Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku.

Obecnie nie ma leku, który można zastosować, w przypadku zachorowania na KZM - stosuje się wyłącznie leczenie objawowe, następnie leczy powikłania choroby. Jedyną skuteczną i przebadaną ochroną przed KZM jest szczepienie ochronne. Szczepionka przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu jest jedną z najlepiej przebadanych szczepionek na świecie,[6] [7] [8] a jej skuteczność u osób szczepionych zgodnie z zaleceniami wynosi 99%[9].

OPOWIADANIA POWSTAŁY W RAMACH KAMPANII „NIE IGRAJ Z KLESZCZEM.WYGRAJ Z KLESZCZOWYM ZAPALENIEM MÓZGU”. INSPIRACJĄ DO ICH POWSTANIA BYŁY PRAWDZIWE PRZYPADKI KLINICZNE, HISTORIE SĄ FIKCJĄ LITERACKĄ.

PODOBIEŃSTWO DO OSÓB LUB ZDARZEŃ JEST PRZYPADKOWE. KONSULTACJA MERYTORYCZNA: PROF. DR HAB.N.MED. JOANNA ZAJKOWSKA

PARTNER OPOWIADAŃ: MASZYNA DO PISANIA

***

Pomimo działań edukacyjnych, nadal świadomość społeczna na temat konsekwencji zakażenia KZM oraz możliwości profilaktycznych jest znikoma. Z tego powodu od 5 lat prowadzona jest kampania edukacyjna „„Nie igraj z kleszczem. Wygraj z kleszczowym zapaleniem mózgu” która ma zwrócić uwagę na ten problem zdrowotny. Celem kampanii jest dostarczanie rzetelnych i wiarygodnych informacji na temat kleszczy i przenoszonych przez nie chorób odkleszczowych, w szczególności wirusa KZM, a także profilaktyki zakażeń w postaci szczepień ochronnych. W ramach projektu prowadzone są spotkania edukacyjne, realizowane projekty badawcze oraz akcje informacyjne we współpracy z mediami i partnerami. Dostępna jest także edukacyjna strona www.kleszcze.info.pl, zawierająca kompendium wiedzy na temat kleszczy i zagrożeń z nimi związanych, porady dotyczące postępowania oraz przydatne informacje dla osób prowadzących aktywny tryb życia wśród zieleni lub wybierających się w tereny zagrożone kontaktem z kleszczem. Organizatorami kampanii są Instytut Praw Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej i Pfizer, partnerami kampanii jest Fundacja Aby Żyć oraz Medicover.

***

[1] Program Szczepień Ochronnych na rok 2022 https://www.gov.pl/web/gis/program-szczepien-ochronnych-na-rok-2022[2] Kleszcze przenoszą chorobę ośrodkowego układu nerwowego, kleszczowe zapalenie mózgu (KZM). Wywołującym ją wirusem zakażonych jest 3–15 proc. populacji kleszczy w Polsce. Dostęp 01.03.2021 http:// https://www.medonet.pl/zdrowie/zdrowie-dla-kazdego,kleszcz--ukaszenie--borelioza--czy-latwo-zachorowac-,artykul,1722040.html[4].https://www.pzh.gov.pl/wp-content/uploads/2021/03/KleszczoweZapalenieMozgu-raport-PZH_2021.pdf dostęp 15.02.2022 (s. 5, s.8, S.25)[3] Zajkowska J. Kleszczowe Zapalenie Mózgu – ryzyko i skutki zachorowania u dzieci. Pediatr. Dypl. 2014; 18(suppl. 2):1–7.[5] Zajkowska J. Kleszczowe Zapalenie Mózgu – ryzyko i skutki zachorowania u dzieci. Pediatr. Dypl. 2014; 18(suppl. 2):1–7. [6] https://szczepienia.pzh.gov.pl/szczepionki/kleszczowe-zapalenie-mozgu/ i https://szczepienia.pzh.gov.pl/szczepionki/kleszczowe-zapalenie-mozgu/?strona=3#jak-powazne-moga-byc-objawy-kleszczowego-zapalenia-mozgu dostęp 2.2022[7]Heinz, F. X., Holzmann, H., Essl, A., & Kundi, M. (2007). Field effectiveness of vaccination against tick-borne encephalitis. Vaccine, 25(43), 7559–7567. https://doi.org/10.1016/j.vaccine.2007.08.024[8] Erber, W., Khan, F., Zavadska, D., Freimane, Z., Dobler, G., Böhmer, M. M., Jodar, L., & Schmitt, H. J. (2022). Effectiveness of TBE vaccination in southern Germany and Latvia. Vaccine, 40(5), 819–825. https://doi.org/10.1016/j.vaccine.2021.12.028[9] https://www.kleszcze.info.pl/znajdz-punkt-szczepien/o-szczepionce (dostęp: 04.2021).