RAPORT INSTYTUTU PRAW PACJENTA I EDUKACJI ZDROWOTNEJ | SOJUSZ NA RZECZ ZWALCZANIA CHORÓB ZAKAŹNYCH UKŁADU ODDECHOWEGO

RAPORT Choroby Zakaźne Układu Oddechowego w Polsce

10 lutego 2023

Podczas Forum Organizacji Pacjentów (FOP) eksperci rozmawiali o wyzwaniach związanych z chorobami zakaźnymi układu oddechowego i konieczności wprowadzenia rozwiązań systemowych w zakresie szczepień w cyklu całego życia rozmawiano.

W ramach FOP dr Jakub Gierczyński, ekspert rynku ochrony zdrowia zaprezentował raport „Choroby Zakaźne Układu Oddechowego w Polsce”. Podkreślił, że choć nie wszystkim chorobom płuc jesteśmy w stanie zapobiegać, wiele z nich za pomocą szczepień można wyeliminować lub załagodzić ich przebieg. Podkreślił także, że dzięki szczepieniom coraz lepiej radzimy sobie z grypą, pneumokokami, krztuścem czy COVID-19. Choroby, których skutków można uniknąć.

Na zapalenie płuc umiera w Polsce rocznie 7,5 tys. osób, a etiologia tej choroby jest najczęściej pneumokokowa. W 2018 r. zapalenie płuc było czwartą przyczyną zgonów. Na grypę co roku chorują około 3 miliony Polaków, a kilkaset umiera w wyniku powikłań. Dlatego zrównoważone podejście do poprawy zasięgu szczepień ochronnych jeszcze nigdy nie było tak potrzebna i pilne, jak dziś, w dobie starzejącego się społeczeństwa, zagrożeń związanych z coraz większą migracją ludności o innych kalendarzach szczepień i wyzwaniami związanymi z długiem zdrowotnym i dostępem do świadczeń zdrowotnych

Dr Jakub Gierczyński, ekspert rynku ochrony zdrowia

Szczepienia w cyklu życia. Dziś większość programów szczepień koncentruje się na sztywno określonych etapach życia, takich jak dzieciństwo, podczas gdy dowody naukowe przemawiają za strategią szczepień w cyklu całego życia. Zgodnie z zaleceniami m.in. WHO, zmiana w podejściu do polityki szczepień na takie, które oparte jest na cyklu życia jako modelu świadczenia opieki zdrowotnej przyniosłaby korzyści zarówno jednostkom, jak i systemom opieki zdrowotnej.

Zdaniem specjalistów, szczepić powinny się osoby z chorobami przewlekłymi - bez względu na wiek tj. chorzy onkologicznie, osoby z zaburzeniami odporności, z przewlekłymi chorobami serca i naczyń, wątroby, płuc, z cukrzycą, a także osoby otyłe i seniorzy. To bowiem w ich przypadku choroby płuc są najgroźniejsze np. zapalenie płuc zwykle mają cięższy przebieg, a także mogą powodować zaostrzenie choroby podstawowej. Dr Jakub Gierczyński zwrócił uwagę, że choroby te obciążają także systemy opieki zdrowotnej, wywierając dodatkową presję na i tak już nadwyrężone przychodnie i szpitale. Dlatego autorzy raportu zaapelowali , aby dla grup ryzyka i powyżej pewnego wieku, szczepienia przeciwko zakaźnym chorobom układu oddechowego były refundowane.

Zwiększyć odsetek osób zaszczepionych. Darmowe szczepienia przeciwko COVID-19 pokazały, że większa dostępność do szczepień zwiększa liczbę osób korzystających z tej formy profilaktyki. Nasze statystyki w przypadku tych szczepień nie odbiegały znacząco od unijnych. Ale już w przypadku grypy, gdy trzeba za szczepienia zapłacić, w Polsce szczepi się 7 proc. osób powyżej 65. roku życia, podczas gdy w Holandii 70 proc.

Dr n. med. Piotr Dąbrowiecki, przewodniczący Polskiej Federacji Stowarzyszeń Chorych na Astmę, Alergię i POChP, alergolog z Kliniki Chorób Infekcyjnych i Alergologii Wojskowego Instytutu Medycznego w Warszawie podkreślał, że choć szczepienia ratują nam życie i zmniejszają liczbę powikłań, wciąż wiele osób nie jest do nich przekonanych. Według niego, także liderzy organizacji pacjentów powinni zachęcać do szczepień i edukować w tym zakresie. Dodał, że szczepienia w cyklu całego życia i ochrona osób z grup podwyższonego ryzyka ciężkiego przebiegu chorób płuc wydają się być optymalną strategią.

Kolejnym korkiem jest dostęp do leków na COVID-19. Eksperci dodali, że w przypadku chorych o podwyższonym ryzyku zaostrzania się COVID-19 powinno być zastosowane leczenie doustne, które włączone w ciągu 5 dni od diagnozy gwarantuje, że przebieg będzie mniej ciężki lub w ogóle nie wystąpią̨ objawy choroby. Dr Piotr Dąbrowiecki ubolewał, że dostępność tych leków jest wciąż zbyt ograniczona.

Tymczasem u osób z grup ryzyka mogą one (leki doustne) uratować życie lub pozwalają uniknąć powikłań - zapalenia mięśnia sercowego czy zapalenia płuc – wymieniał.

Dr Jakub Gierczyński przypomniał, że przedstawiciele pacjentów uzgodnili rekomendacje w zakresie profilaktyki zakaźnych chorób układu oddechowego oraz zaapelowali o wdrożenie tych zaleceń w polskim systemie ochrony zdrowia. Są one zawarte w dokumencie DEKLARACJA KARPACKA DLA ZDROWIA.

Zawarte w dokumencie wnioski i rekomendacje wskazują, że należy wdrożyć strategiczne podejście do szczepień w cyklu całego życia i objąć szczególną ochroną osoby z grup ryzyka. Autorzy raportu zaapelowali o wysokiego priorytetu profilaktyce, która - oprócz refundowanych szczepień - obejmuje m.in. wczesne wykrywanie chorób i umożliwienie szybkiego rozpoczęcia leczenia. W tym celu należy też rozszerzyć możliwość wykonywania dla pacjentów dorosłych szczepień przeciw chorobom zakaźnym układu oddechowego, takim jak COVID-19, grypa czy pneumokoki w aptekach otwartych.